De Historie van de kruisboog
Wilhelm Tell
Bij de historische gebeurtenissen van de kruisboog hoort uiteraard de naam Wilhelm Tell en Zwitserland.
Over de oorsprong van de kruisboog verschillen echter de meningen.
Het vroegste bewijs voor het gebruik van de kruisboog in Zwitserland is terug te vinden in het zegel van de Luzerners Johann Von Hildisrieden de Hochdorf uit het jaar 1235(!) .
Er zijn echter overleveringen die terug reiken tot de 3e voorchristelijke eeuw.
Zoals van de Griek Gastrophetes en ook op Romeinse steenreliefs bevinden zich afbeeldingen van kruisbogen. In de 19e eeuw werd het opgeschreven verhaal van een monnik gevonden, welke over de geschiedenis van de Galliërs ging, tijdens de geschiedenis van de Galliërs werd het bestaan van het wapen gedurende dit tijdperk betwijfeld.
Echter deze monnik beschreef de inzet van kruisbogen tijdens de belegering van Verdun in het jaar 985.
De oorsprong van het wapen blijft echter omstreden!Ver verspreid is ook de mening dat het wapen zijn oorsprong in China heeft.Het principe van beide systemen is zeker het zelfde maar toch zijn er bijvoorbeeld grondleggende verschillen in de constructie van het slot.
Ook was de uitvoer vanuit China ten strengste verboden en werd zelfs met de dood bestraft. in de regio’s van Noord Amerika , Centraal Azië , Australië en Indië bleef deze wapensoort tot in de historische- nieuw tijd onbekend .
Men mag dus aannemen dat het hier telkens om zelfstandige ontwikkelingen gaat.Wie nou echter met de eer van de uitvinding mag gaan strijken, verliest zich snel in het donker van de geschiedenis!
In de vroege middeleeuwen werd de kruisboog in verschillende talen arbalète ,arcobalistra , balistra of crossbow genoemd.
Het Duitse woord “Ar” welke afgeleid is uit het indo-germanisme staat voor boog en “Rust” voor rusting of schaft. M.a.w het hedendaagse duitse woord “Armbrust” heeft niks te maken met arm of borst.
Technisch kan men de kruisboog zien als een verder ontwikkeling van de handboog, daar bij beide wapens de pijl door de snelkracht van een elastische boog weg geslingerd wordt. Daarbij wordt de geringe trekkracht van de arm door de spankracht van de voet of spanstang of Winden vervangen.
Door de ontwikkeling van de kruisboog kon dan ook elk persoon in tegenstelling tot de handboog welke grote vaardigheden verlangde een geduchte tegenstander worden, welke zelfs ridders kon neerhalen, zo was het mogelijk dat een simpele burger zonder enige training een ridder (die tientallen jaren getraind was in het voeren van gevechten) kon verwonden en zelfs doden!De kruisboog was dan ook een echt “burgerwapen”.
Kruisboogschutters om 1500
Bij de kruisboogschutters diende een stuk rond hout met een ijzeren punt als pijl.in vergelijking met pijlen van een handboog waren deze pijlen veel korter.
Ondanks dat de pijlen eenvoudig uitzagen was het gewicht en het evenwicht van hoog belang om balans te houden en doel te treffen.
Het ridderschap wilde met dit wapen niks te maken hebben, dit wapen kon zoals reeds eerder vermeld bediend door simpele mensen, de ridders van een grote afstand uit het zadel wippen.
Dat ging zelfs zover dat tijdens de laterale concilies in het jaar 1139 de kruisboog tegen christenmensen verboden werd, de kruisboog mocht allen tegen heidenen ingezet worden.
Maar omdat de Kruisboog eenvoudig te bedienen was werd dit het bevoorrechte wapen van de burgers in de steden.
Men gebruikte de kruisboog ter verdediging van steden en burgmuren.
Ten opzichte van de handboog was de trefzekerheid en de schietafstand wel verbeterd, maar de schiet snelheid was veel te langzaam.
Omstreeks 1500 zette zich in west Europa in het veldgebruik het lichte vuurgeweer door.
Als Jachtwapen en ter muurverdediging werd de kruisboog tot laat in 17e eeuw gebruikt.Naast het militaristische kreeg het schutterswezen snel een maatschappelijk en religieuse beduiding.
Tijdens de Napoleontische tijd in het begin van de 19e eeuw werden de schuttersgezelschappen opgeheven en verboden.
Het duurde dan ook heel wat jaren voordat het schutterswezen weer opbloeide .
De Heilige St. Hubertus
St. Hubertus van Luik (van Tongern – Maastricht)
Sint Hubertus is net als Eustachius Patroon van de schutters, jagers en boswachters.
Op 03.November vieren wij zijn “Naam/Gedenkdag” De naam Sint “Hubertus” betekent dan ook “De door verstand stralende”.
In de Legende om St. Hubertus is het Visioen van de Heilige Eustachius mee ingevloeid.
Hubertus leefde eerst als Pfalz Graaf aan het hof van Theoderich III te Parijs hij ging later naar Metz . Na het overlijden van zijn vrouw tijdens de geboorte van zijn eerste zoon trok hij zich gedurende 7 jaar als kluizenaar in de Ardennen terug waar hij voornamelijk van de jacht leefde.
In deze tijd werd zijn geloof bevestigden liet hij zich als priester wijden.
Hij gold als omzichtig en mild, tijdens een hongersnood redde hij duizenden mensen het leven. Sinds de 15e Eeuw wordt de legende van de jager Hubertus verteld waarin een machtig groot hert met een kruis tussen het gewei aan hem verschenen was, en hem bekeerde.
Dit motief stamt uit de alreeds genoemde Eustachius / Placidus-Legende. De oorsprong van deze beschrijving was vermoedelijk uit zijn tijd als kluizenaar.
De gebeenderen van Hubertus werden op 3.November in het jaar 743 in de Sint Peter te Luik feestelijk opgeheven (een zulke act was tot in de 10e eeuw de normale vorm van heilig spreken).
In het jaar 825 werden zijn relikwieën naar het klooster Adagium in de Ardennen overgebracht, dit klooster zou later de naam Sint Hubert aannemen.
Rondom zijn naam/gedenkdag vinden traditioneel de Hubertus missen en jachten plaats.
Hij behoort tot de vier heiligen maarschalken, in sommige streken wordt hij zelfs tot de 14e noodhelpers geteld.
Tijdens de middeleeuwen was het Sint Hubert klooster zelfs een bedevaartsoord, echter sinds de Franse revolutie zijn de Sint Hubert-Relikwieën spoorloos verdwenen.
De heilige Hubertus zou tegen hondenbeten en jachtongelukken beschermen, volgens de legende zou op de Hubertus dag gezegend zout en brood zelfs de huisdieren en mensen tegen hondsdolheid (welke in de franse taal de Hubertus-ziekte genoemd wordt) beschermen!
Naast de traditionele Hubertusjacht wordt ook de sterfdag van de heilige Hubertus (Frans Saint Hubert), de 30e Mei als zijn feestdag gevierd, zijn wapen is een wit hert met een kruis in het gewei.